Bvrendeki tüm canlı varlıklar, çevreleriyle sürekli bir ilişki ve karşılıklı etkileşim halinde bulunurlar. Canlıların içinde yaşadıkları dış ortam, kapalı bir sistem biçiminde çevrenin dinamik değişimlerini kapsar. Bu ortamın devamlı etkisi altında bulunan canlı, yapısı ve işleviyle açık bir sistem türünde organize olmuştur. Organizmanın dış ortamıyla arasındaki ilişkide, madde ve eneji alış-verişi söz konusudur ve her iki sistem “E k o ...

Dünya’da nüfus artışına ayak uyduracak düzeyde gıda üretimi artmadığından, her yıl açlıktan ölen insanların sayısı yüzbinierı bulmaktadır. Dünyada üzerinde yaşayan halkının kar- j mm doyuracak ülke sayısı ancak 8-10 kadardır. Diğer ülkeler yiyecek bakımından dışa bağımlıdırlar. Türkiye, bu bakımdan şanslı 8-10 ülkeden biridir. Kendi üretimi ile, hem halkının karnını doyurmakta, hem üzerini giydirebilmekte, hem de bir miktar ihraç edebilmektedir. Gıda ...

Atatürk’ümüzün doğumunun 100. yılını kutlama heyecanı ile sorumluluğu içinde milletçe yaşanan yeni bir şahlanış ile toparlanış döneminde bulunuyoruz. Bu noktada diğer pekçok meselemiz, konumuz ve bilim alanlarımız gibi, mensubu bulunduğum Botanik biliminde de Cumhuriyet dönemindeki gelişme seyri ile bugün ulaşılmış bulunulan noktayı tespitte pekçok faydalar bulunduğu muhakkaktır Bu nedenle de bana bu konuda yapılan talebi memnuniyetle kabul ettim. Kaldı ki, ...

Çok eskiden hasta tedavisinde kullanılan ilâçlar hekimler tarafından hazırlanır ve hastalarına verilirdi. Bu dönemlerde kullanılan ilâç hammaddeleri genellikle bölgesel bitkilerden elde edildikleri için, “dışarıdan ham madde getirilmesi” diye büyük bir sorun yoktu. Yalnızca memleketimizde yetişmeyen, kına kına kabukları, iştah açıcı olarak kullanılan ve halk arasında “acı yonga” diye adlandırılan bitkinin parça-lan, kabızlığa karşı kullanılan bazı tropikal bitkiler, küçük miktarlarda memleket ...

DNA (dezoksiribonükleik asit), bilinen bütün canlılarda kalıtımı sağlamaktadır. Acaba DNA içermeyen canlılar da olabilir mi? 1982’de Amerikalı bilim adamı Stanley Prusiner, klasik mole-küler biyolojiyi ve mikrop bilimini altüst eden bir kavram ortaya attı: DNA içermeyip yalnız proteinden yapılmış son derece küçük mikropların var olması gerekmektedir. Bu konuda Science Der-gisi’nde 1982’de yayınlanan bir makale bilim dünyasını sarstı. PRİON sözcüğü “proteinli infeksi-yöz ...

3 ayanlar, Baylar : Bugün sîzlere, eğimli uzay ve bunun kütle çekimi olayı ile olan bağıntısını anlatacağım. Hiç kuşkum yok ki, her biriniz, eğri bir çizgi ya da yüzeyi kolayca düşünebilirsiniz; ancak üç-boyut-lu ve eğimli bir uzaydan konu açılırsa, yüzünüz asılır ve hemen bunun çok olağanüstü, adeta tabiat dışı bir şey olduğunu sanmaya niyetlenirsiniz. Eğimli uzaydan bahsedince ortaya çıkan bu ...

Harvard ve Tufts Üniversitelerinden tıp araştırmacıları, günlük yaşamdaki gerilimle-rin, kişinin bağışıklık sistemini büyük ölçüde olumsuz yönde etkilediğini ortaya koydular. Araştırmacılara göre, bu etkinin derecesi de kişinin özelliklerine bağlı olarak değişebiliyor. Psikolog John B. Jemmott başkanlığında yedi kişilik bir araştırma ekibi, üç yıllık hızlandırılmış eğitim programının i!k yılı boyunca, 64 dişçilik öğrencisinde immunoglobulin-A (IgA) üretimini ölçtüler. Bu ilk yıl öğrencilerin tükrüklerinde, ...

Halk dilinde “basur memesi” olarak bilinen hemoroidler, 30 yaş sınırındaki insanların % ?0-80’inde görülmektedir. Hemoroid anüs etrafı toplardamarların genişlemesine denir. Başlıca yakınma dışkının yüzeyinde kan görülmesi-sidir, ayrıca anüsde ele meme gelmesi, ağrı, kaşıntı, dolgunluk hissi ve dışarı sarkmış memelerden akıntıya bağlı iç çamaşır kirlenmesi olabilir. “Dış” ve “iç” hemoroidler olarak ikiye ayrılır. “Dış hemoroidler” anüs kenarında deri ile örtülmüş toplardamar ...

Galip’in sözü doğru olamaz çünkü geri kalan Erol ve Galip’ten biri (yanı telefoncu veya kapıcı) doğru söylemiş olur ki bu verilere aykırıdır. O halde, Erol, kâtip olmalıdır. Kâtip doğru söylediğine gör« Galip telefoncu ve Faruk kapıcıdır ki her ikisi de yalan söylemektedirler. Yani hem “Erol kapıcıdır”, hem “Faruk kâ-tipdir”, sözleri yanlıştır. Bu açıklamalara göre sonuç aşağıdaki gibidir : Erol ……Kâtip ...

6. BENZETME YÖNTEMİ iki veri arasındaki ilişkinin başka iki veri arasındaki ilişkiye eşitliğinden yararlanarak bilinmeyeni elde etmektir. Ya problem içindeki bir ilişkinin ya da başka bir problemdeki ilişkinin eşiti aranır. İki büyüklük arasında ilişki kurmak birinden diğerini elde edecek (veya birinden diğerine geçmeyi sağlayacak) kural ya da kuralları bulmak demektir. 1. Bir yapı yerindeki borulardan ikisi eklenerek uzunluğu belli bir ...

Isıyı4, ilkin duyularımızla algılarız. “Bu çorba sıcak, bu ev soğuk” deriz. Sıcaklık kavramı, ilkel insanda niteldi ve dokunma duyusuyla kavranıyordu. Sıcaklık kavramının nicel kavranmasına, fizyolojik etkinliğimiz yeterli olmamakta ve kimi zaman bizi yanılgılara götürmektedir. Biri sıcak, biri ılık, ötekisi de soğuk suyla dolu üç kap alalım. Sol el sıcak, sağ el soğuk suya batırılsın. Sonra her ikisini çıkarıp ılık suya ...

İ.Ö. 5. yüzyıla kadar geçmişi olan günümüz harikası asbest (amyant), o zamandan günümüze kadar insanlığın hizmetinde olmuş, ondan azami derecede faydalanılmış, bunun yanı sıra, kanserojen yapısından haberi olmayan insanlar, son yüzyılımıza kadar onunla ilişkisini sürdüre-gelmişlerdir. Günümüzde, bu gerçek bütün çıplaklığıyla bilinmekte olup, ülkeler, bu tehlike karşısında ciddi önlemler alarak, soruna çare aramaya başlamışlardır. İngiltere, 1975 yılından itibaren asbestin Ingiltere’ye ithalini ...

Dört Amerikalı fizikçi, maddede yeni bir halin (faz) var olduğuna dair önemli bulgular elde etmiş bulunmaktalar. Bu yeni faz, yalnızca 2-boyutlu olarak bilinen bir sınıf madde de görülmekte ve bilim adamlarının ileri sürdüklerine göre; sadece 2-boyutlu bir katının erime noktasının üzerindeki düşük sıcaklıklarda var olmaktadır. Madde, hemen normal sıvı haline geçmeyip, yalnızca katilarda görülen 2 tip sıradan birini atlıyarak gerçekleşmekte ...

Yaz sonu akşamlarında, Vega yıldızının tam tepede, Samanyolu’nun batısında pırıldaması, astronomlar ve yıldızları seyre meraklı diğer kişiler için olağandır. Ağustos’ta, Vegî birden her zamankinden çok ilgi görmeye başladı. Kırmızıötesi Astronomi Uydusu’nun (IRAS) ısıya duyarlı gözleri; bj parlak yıldızın çevresinde, kaya parçalarından bir halka; belki de oluşmakta olan bir güneş sisteminin varlığını keşfetmişti. Başka bir deyişle, 4,5 milyar yıl önce gezegenlerin, ...

Amerikalılar artık evlerinde otururlarken Jüpiter’in uydularını ziyaret edebilecek, Satürn’ün halkalarının dönüşünü ve Büyük Kızıl Leke’yi yakından izleyebilecekler. Bu tür görüntüler ile Voyager’in uzay gezisi sırasında saptananlar artık laser video bantlarına kaydedilmiş bulunuyor, Video bantları Birleşik Amerika’daki Drew Üniversitesi Havacılık ve Uzay Eğitim Mer-kezi’nden (Madison, New Jersey) sağlayabilmek olanaklı. Koltuklarında otururken astronotların gördüklerini izleyebilme olanağına kavuşmak isteyenler için, Uzay Mekiği’nin ve ...

Kış iyice bastırdı, değil gökyüzüne bakmak insan kafasını pencereden dışarı dahi uzatamıyor soğuktan. Fakat görevimiz size yine bazı ilginç gök olaylarını vermek. Bakarsınız hava açık olur ve siz soğuktan korkmuyorsunuz o zaman söz konusu olayı ayrıntılı olarak gözlersiniz. Aslında üşümek kavramı yaşamdaki her şey gibi göreceli bir kavram. Bazı insan 25 derecede dahi üşür. Eğer vücudumuzu alıştırabilirsek 18 dereceden daha ...

Birçok okuyucumuz güneş sisteminin kökenini; yani nasıl oluş-1 tuğunu bize sormaktaydılar. Dokuz I büyük gezegen ve onların uyduları, ( binlerce küçük gezegen, kuyrukluyıldızlar, göktaşları ve bunların hepsine hükmeden Güneş’ten meydana gelen içinde yaşadığımız güneş sisteminin evrende nasıl oluştuğu konusuna bu yazımızda açıklık ge-1 tırnjeye çalışacağız. “f* Ay ve Dünya üzerindeki kayaların ve gök-taşların incelenmesi sonucu, bunların içinde en eski olanının ...

parçaları yaklaşık 65-100 m. yükseklikten suya düştüklerinde görülmeye değer fıskiyeler oluşturuyorlar. Alaska güneşi de bu ilginç doğa olaylarını gözler önüne seriyor. 42 mil uzunluğundaki Colombia, denize iner 52 Alaska buzulundan, fiyordu, tümüyle doldurabilen tek buzul. Alaska fiyortlarının oluşumlarına yol açan diğer buzulların pek çoğu günümüzde kıyıların gerisinde kalmış. Benzerlerinin 1/ arlarla kaplı Chugach Dağları’nın tepele-■ ‘ rinden başlayarak, 4 mil ...

TÜBİTAK-MAE Kimya Bölümünde, bu zengin sodyum borat yataklarının sodyum hidroksit üretiminde kullanılabileceği düşünülerek geliştirilen yöntemde elektroliz ikinci ürünü, değerli bir dışsatım ürünü olan borik asittir. Bilindiği gibi borik asit, cam ve seramik sanayiinde (cam, izolasyon için cam elyafı, tekstil için cam elyafı, seramik boya ve sırlar), biyolojik gelişme kontrolünde (gübre, pestisit, algısit, su arıtma), yanmayı önleyici maddelerin üretiminde (selülozik ve ...

Günümüzde bir türlü kurulamayan sodyum hidroksit-klor pazar dengesi nedeniyle sanayide darboğaz yaratan sodyum hidroksit açığı, ülkemizin sahip olduğu zengin sodyum borat yatakları değerlendirilerek kapatılabilir. Ayrıca bu yöntem, endüstriyel ölçekte uygulanmaya konulduğunda, bor cevheri dışsatımından, bor ürünleri dışsatımına geçileceğinden ve sodyum hidroksit dışalımına gerek kalmayacağındır, büyük miktarda döviz kazancı olacaktır. Kimya, tekstil, kâğıt, metalürji ve gıda sanayilerinin ana girdisi olan sodyum ...