TROPİKA DÖNENCE TROPOSFER -* ATMOSFER TROYA, Anadolu’da Çanakkele Boğazı’nın güney ucu yakınında, Hisarlık Tepesi üzerinde kurulmuş İlkçağ kenti. Alman arkeologu Hein-rich Schliemann tarafından bulundu. Yörede 1870’te başlayıp aralıklarla 1938’e kadar sürdürülen kazılar sonucunda üst üste kurulmuş 9 kent katı ortaya çıkarılmıştır. Bunlardan ilk ye en alttaki, bilim adamlarınca İ.Ö. 3000-2500 yılları arasına tarihlenir. Kuleli bir surla çevrili olan kent taş ...

TRİYOT

TRİUMVİRLİK (İKİNCİ), İlkçağ’da Roma İmparatorluğu’nda Octavia-nus, Antonius ve Lepidus arasında kurulan birlik (İ.Ö. 43). Bu üç kişi, Sezar’ın öldürülmesinden sonra Kuzey İtalya’da Bononia’da buluşarak ikinci triumvirliği kurdular. Yapılan antlaşmaya göre triumvirler beş yıl süreyle konsül seçilecekler, cumhuriyet idaresini yeniden kuracaklar, dostlarına memuriyetler verecekler, emekli askerlerine toprak dağıtacaklar ve Sezar’ın katillerini cezalandıracaklardı.

TRİTYUM, hidrojenin en ağır izotopu (simgesi T ya da ^H). Çekirdeğinde bir proton ve iki nötron bulunur. Lityumun nötronlarla bombardımanı yoluyla elde edilir. Radyoaktifliği zayıf olup beta ışınları yayar. Çeşitli fonksiyonların izlenmesinde radyoaktif ajan olarak, ayrıca ışıklı boyalarda ve döteryumla birlikte hidrojen bombasında kullanılır. Atom ağırlığı 3, ergime noktası -252,5°C, kaynama noktası -248,1°C’tır.

TRİTYUM öykülerdeyse iyiliksever, uysal bir tanrı olarak gösterilmiştir. Triton da, annesi gibi, deniz dibindeki mağaralarda yaşam sürerdi.

TRİTON, Yunan mitolojisinde deniz tanrılarından biri; Poseidon ile Amp-hitrite’nin oğlu. Fenikeli olduğu söylenir. Bazı mitolojik öykülerde acımasız, dehşet verici; bazı mitolojik

TRİŞİN, bir bağırsak solucanı (Tric-hinella spiralis). İnsanda, ayrıca, domuz, fare, tilki, ayı, kedi, köpek gibi memeli hayvanlarda bulunur. Dişisi 3-4, erkeği 1,5 mm. boyundadır. Erişkin olanları incebağırsaklar-da yaşar. Çiftleşmeden sonra erkek trişin ölür. Dişiler, bağırsak dokularında binlerce oğulcuk doğururlar. Bunlar, kan dolaşımı yoluyla dokuz gün sonra kalp zarı boşluğu, göğüs, karın ve beyne kadar sokularak “Trişinoz” adlı hastalığa neden olurlar. ...

TRİPOLİ -* TRABLUSGARP TRİPTİK, otomobiller için verilen gümrük belgesi. Yurda otomobilleriyle giren ya da çıkan turistlere kolaylık sağlanması amacıyla düzenlenen bir belgedir. Aralarında triptik anlaşması bulunan ülkelere giriş ya da çıkışta bu belgeye sahip olanlar, otomobilleri için hiçbir ücret ödemezler. Bu belge Türkiye’de “Türki- ye Turing ve Otomobil Kurumu” tarafından verilmektedir. TRİSTAN da CÜNHA, Güney Atlas Okyanusu’nda, yönetim bakımından St. ...

TRİNİTROTOLÜEN,2,4,6-trinitroto-lüen ya da TNT olarak da bilinen aromatik bir hidrokarbon türevi [CH3C6H2 (N02)3]- Sarı, kristal yapılı bir katıdır. Ergime noktası 80,5°C’tır. Alkol ve benzende çözünür, suda çözünmez. Tolüene, nitrik ve sülfürik asit karışımı etkisiyle nitro grubu (-N02) eklenerek elde edilir. Özellikle su buharıyla ısıtılıp ergitilerek kalıba döküldükten sonra darbelere karşı son derece duyarlı-dır. En çok kullanılan etkili patlayıcı maddedir.

TRİNİDAD ve TOBAGO Yüzölçümü Nüfusu Başkenti Resmi dili Dini Resmi adı Para birimi dir. Bu oranlardan y = sinx, y=cosx vb. biçiminde trigonometrik fonksiyonlar elde edilir. Trigonometrik fonksiyonlar transandantal (cebirsel olmayan) fonksiyonlardır. İçlerinde, özellikle sinüs fonksiyonu önem taşır. Birçok dalga hareketi, matematiksel olarak sinüs fonksiyonu aracılığıyla incelenebilir.

YONL REKE SİYO! TRİNYONL REKE SİYO! TRİN yanu: doğu bago Topla nidac km.2) kenti 35 kı Antili her i nemi larda kaka hindi nida< sinde buluı TRİTON sinüs (sinS) kosinüs (cosê) tanjant (tanB) kotanjant (cotanê) kosekant (cosecB) sekant (secB)

TRİGONOMETRİ, geometrinin, dik üçgenlerin kenar uzunlukları arasındaki oranlar ve bu oranların uygulamalarıyla ilgilenen dalı. Bir ABC dik üçgeninde hipotenüsünkü a olmak üzere öteki kenar uzunlukları b ve c ise, bu oranlar özel adlarla anılır ve sözgelimi B açısıyla ilgili olarak bunlar sinüs (s kosinüs tanjant kotanja koseka sekant dir. Bı vb. bi yonlaı fonksi olmav özellil- şır. Bi tiksel lığıyla

TRİESTE, Adriya Denizi’nin kuzeydoğu kıyısında liman kenti ve Fri-uli-Verezia Giulia yönetim bölgesinin merkezi (Kuzeydoğu İtalya). Yugoslavya’ya ait İstriya Yarımadası’ nin kuzeybatısında Trieste Körfezi’n-de kurulmuş olan kent, İtalya’nın Adriya kıyısında en önemli ticaret ve endüstri limanıdır. 1945’te Yugoslavya tarafından işgal edilmiş olan İstriya Yarımadası, 1947’de Birleşmiş Milletlerce “Serbest Arazi” haline getirilerek A ve B bölgelerine bölünmüştür. Kuzeyde kalan 235 km.2 lik ...

TRAPEZUS, İlkçağ’da bugünkü Trabzon’un bulunduğu yerde Miletli-ler tarafından kurulan kent. TRAVMA, herhangi bir mekanik etmen tarafından organizmada oluşturulan bozukluk. Başlıcaları yaralanmalar, sarsıntılar, boğulmalar, yanıklar vb.dir. Travma sonucu bir doku ya da organın yapısı, biçimi ya da işlevi zarara uğrayabilir. Bu durumda çeşitli tedavi yöntemleri uygulanarak bozukluğun giderilmesine çalışılır (ilaçla tedavi, ameliyat, fizik tedavi vb). Ayrıca aşırı heyecan vb. nedenlerle oluşan ...

TRANSVAAL, Güney Afrika Cumhuriyeti’nin kuzeydoğusunda eyalet. Kuzeyde Zimbabwe, doğuda Mozambik ve Svaziland, kuzeybatıda Botswana, güneyde Vaal Irmağı ile sınırlanır. Yüzölçümü 283.918 km.2, nüfusu 10.929.000, başlıca kentleri Pretoria (merkez), Johannesburg, Germiston, Benoni, Springs, Kru-gersdorp’tur. 1.000-1.750 m. yükseklikte bir plato alanıdır ve kuzeyde Limpopo Irmağı’na doğru giderek alçalır. Güney Afrika Cumhuriyeti’nin ekonomi bakımından en önemli eyaletidir (altın, kömür; çok çeşitli endüstriler: hayvan ...

TRANSKEİ, Kap eyaletinin doğusunda, Güney Afrika Cumhuriyeti’ne dahil, iç işlerinde özerk (self-governing territory) Bantu arazisi. Yüzölçümü 48.188 km.2, nüfusu yaklaşık 1.500.000, merkezi Umta-ta’dır. Bugünkü siyasal statüsünü 1963’te kazanmıştır. TRANSMİSYON, mühendislikte, gücü, kaynağından uygulama noktasına aktaran aygıt. Transmisyonlar genellikle güç milinin açısal hızını (ya otomobillerde olduğu gibi dişli çark düzenekleriyle ya da bisiklette olduğu gibi zincirle) belirli oranlarda ve kaymaya yol ...

TRANSİLVANYA, (Romence: Tran-silvania, Macarca: Erdely), Kuzeybatı ve merkezi Romanya’da tarihsel ve coğrafi bölge. 54.528 km.2 genişlikte, 300-500 m. yükseklikte bir platodur. Kuzey, doğu ve güneyde Karpat ve Transilvanya Alpleri ile çevrilidir. Batıda, Orta Tuna ovalarına açılır. Başlıca ırmakları, Tisza’nın kolları olan Someşul ve Mureşul’ dur. Tarihi boyunca birçok kez el değiştirmiş ve istilalar görmüş biı bölge olan Transilvanya’da çeşitl etnik ...

TRAKUNYA ÇARPANBALIĞI TRAKYA, Balkan Yarımadası’nın doğusunda tarihsel ve coğrafi bölge (Güneydoğu Avrupa). Sınırları ve siyasal durumu, tarih boyunca birçok kez değişmiş; birçok savaşlara ve siyasal anlaşmazlıklara sahne ve neden olmuştur. Trakya, günümüzde iki devlet arasında bölünmüştür: Yunanistan’a ait “Batı Trakya” ile Türkiye’ye ait “Doğu Trakya” ya da “Türkiye Avrupası”. Bu iki Trakya arasındaki sınır, Meriç Irma-ğı’dır. Bugün de çok sayıda ...

TRAFALGAR Amerikalı sinema oyuncusu. Mesleğine kısa metrajlı sesli filmlerde rol alarak başladı. Yeteneği 1932’den sonra çevirdiği filmlerde ortaya çıktı. Özellikle karakter rollerinde başarılı oldu. En önemli filmleri: “Fury” (Öfke, 1936), “Boys Town” (1940), “Dr. Jekyll and Mr. Hyde” (1941), “Father of the Bride” (Gelinin Babası, 1950), ‘The Mountain” (Dağ, 1956), ‘The Old Man and the Sea” (İhtiyar Adam ve Deniz, ...

TRABLUSGARP (eski adı Tripoli), Libya’nın başkenti. Trablus kıyısında, elverişli bir limanda kurulmuştur. Oldukça çeşitli bir dizi hafif sanayisiyle Libya’nın en önemli ekonomik merkezidir. Tarihte birçok savaşlara sahne olmuştur. Nüfusu yaklaşık 1.000.000’dur. TRABLUSGARP SAVAŞI, 1911 -1912 yıllarında Trablus ve Bingazi yöreleri için Osmanlı İmparatorluğu ile İtalya arasında yapılan savaş. İtalya, 19. yüzyılda iç barışını sağladıktan sonra, coğrafi olarak topraklarının karşısına gelen ...