Sağlık Bilgisi

GASTRİT: Midenin iç yüzünü örten mukoza tabakasının iltihaplanması durumuna ‘Gastrit’ denilmektedir. Gastrit akut (ani) olabileceği gibi, müzmin (kronik) de olabilir. Değişik gastrit tipleri bulunmaktadır. Aşağıdaki başlıklarda bunlardan bazılarını incelemekteyiz.

TRAKEOÖZOFAGEAL FİSTÜLLER: Özofagus boşluğu ile nefes boşluğu (trakea boşluğu) arasında anormal bağlantıların bulunması haline “Trakeoözofageal fistül”ler denilmektedir. Bu gibi fistüller sonradan gelişebilecekleri gibi, doğuştan da var olabilirler. Sonradan oluşan fistüller özofagustaki bir kanserin ya da ülserin ya da yabancı cisimden kaynaklanan delinmenin nefes borusuna kadar ulaşmasından kaynakla nırlar. Bu ve doğumsal fistüllerin büyük bir bölümünün yaratacakları enbüy\iksakmcayatma ya da kusma ...

ÖZOFAGUS KANSERİ: Özofagus kanseri erkeklerde kadınlara oranla 3-4 kat daha sık rastlanmaktadır. Genellikle 50-70 yaşlan arasında ortaya çıkar. Çinlilerde, Japonlarda, Bantu yerlilerinde, Güney Afrikalılarda, İskandinav toplumlarmda ve Plummer-Vinson sendromu vakalarında özofagus kanserine daha sık rastlan- maktadır. Kanserlerin %25’i özofagusun üst 1/3’lük bölümünde, % 50’si orta 1/3’lük bölümde, °/o 25’i ise alt 1/3’lük bölümde ortaya çıkmaktadır. Özofagusun 2/3 üst bölgesindeki kanserlerin ...

MALLORY-WEİSS SENDROMU: Özofagu- şun son bölümü ile kardiayı içeren uzunla Özofagusta vejetan kanser masına yırtıkların ortaya çıkmasına “Mallory- Weiss” sendromu denilmektedir. Yırtık kanamaya yol açmaktadır. Nitekim sindirim kanalının üst bölümlerindeki kanamaların %5 kadarı bu yırtıklara bağlı olarak gelişmektedir. Yırtıkların %60 kadarı kardiaya yerleşmiştir. Hastaların çoğu alkoliktir ve hiatus hernisine sahiptir. Sürekli ve şiddetli kusmalar, ıkınma, geğirme sonucu yırtık gelişebilir. Normal ...

ÖZOFAGUS DELİNMESİ: Özofagus delinmesine yol açan etkenler arasında en sık rastlananı, bazı sindirim sistemi hastalıklarının teşhisi için özofagustan geçirilen aygıtlardır. İkinci ise yabancı cisimlerin yanlışlıkla yutulmasıdır. Özofagus en fazla normal anatomik darlıklarında ve daha az olmak üzere de son bölümünde delinmektedir. Özofagusun delinmesiyle çevre dokuda bazen öldürücü olabilen iltihaplar ve infeksiyonlar gelişebilmektedir. Özofagus delinmesi ağrı, yutma güçlüğü, ateş, morarma, şok ...

PLUMMER-VİNSON SENDROMU, KELLY- PATTERSON SENDROMU: Plummer-Vinson send- romuna (diğer adı da “Kelly-Patterson” sendro- mudur.) “Sideropenik disfajı” yani “Demir eksikliğine bağlı yutma güçlüğü”de denilmektedir. Hastalık gerçekten de vücut demirinin azaldığı durumlarda ortaya çıkmaktadır. Bu durum hemen hemen yalnız gerektiği gibi beslenmeyen, daha doğru bir anlatımla yeterince demir almayan hamils kadınlarda ortaya çıkmaktadır. Özofagusta, organın iç boşluğuna doğru yarım ay biçiminde bir ...

ZENKER DİVERTİKÜLÜ: “Divertikül” özofagus, mesane gibi içi boş organların duvarlarından dışa doğru çıkmış olan keseleşmelere verilen addır. Bu anormal keseleşmelerin boşluğu ile kaynaklandıkları organın boşluğu birbirine bağlantılıdır. Özofagus, özellikle yaşlı kimselerde özel bir röntgenle incelendiğinde, %5 sıklıkta divertikül denilen buanormal keseleşmelere sahiptir. Klinik yönden en önemli divertikül, “Zenker divertikülü” adı verilen çeşittir. Zenker divertikülü genellikle yaşlı kimselerde görülmektedir. Özofagusun üst ...

KALAZİA: Kalazia, akalizanın tam tersi olarak, özofagusun alt ucundaki büzgenin kasıl- mayıp, gevşek bir halde kalması durumudur.Yani, özofagus ile mide arasındaki bağlantı, herhangi bir sınırlamanın etkisinde değildir. Bu durumda yemekten sonra sırt üstü uzanıldığmda, mideye gitmiş olan besinler özofagusa, oradan da ağıza geri gelir. Besinler mideye geçmiş olduklarından, sindirim etkisinde kalmışlardır. Hastalığın nedeni bilinmemektedir. En özgün belirtisi kusma olan hastalığın ...

KARIN AĞRISI: Karın ağrıları da sık rastlanan belirtilerdendir. Ancak karın ağrıları yalnız karın içi organlarının hastalıklarında ortaya çıkmazlar. Başlıca üç çeşit karın ağrısı vardır. Bunlar “Viseral ağrı”, “Somatik ağrı” ve “Yansıyan ağn”dır. Viseral ağrı, karın içi organlarındaki hastalıklardan kaynaklanmaktadır. Karın içi organlarının peritonla örtülü olan yüzleri, ağrı uyanlarına karşı duy arlıdırlar. Bu organların duvarlarındaki gerilimin artması, peritonu gererek ağrıya yol ...

İSHAL (DİARE): İshal, dışkının bağırsaklardan hızla geçmesi ve çok sulu olarak çıkartılması durumuna verilen addır. Kalınbağırsaklara geçen besin artıklarından fazlalık suyun geri emilmesi, özellikle çıkan ve yatay kolonlarda gerçekleştirilmektedir ve dışkı içinde günde 100 mİ kadar suyun atılması normal sayılmaktadır. Besinlerle alman suyun büyük bölümü, incebağır- saklarda emilmektedir. Kalınbağırsakların günlük su geri emilim kapasiteleri 2 litre kadardır. İncebağırsaklardan kalınbağırsaklara gönderilen ...

KABIZLIK (KONSTİPASYON): Kabızlık, günümüzün modern toplumlarmda gitgide daha da yaygınlaşan bir yakınma, bir belirti olarak karşımıza çıkmaktadır. Kabızlık kavramı kişiden kişiye değişmektedir. Kimi insan oldukça katı bir dışkı çakardığında, kimi insansa bir gün dışkıla- madığında kabız olduğundan yakınır.Kabızlık için genel bir tanımlama yapmak gerekirse şöyle diyebiliriz: Kişinin 3-4 günde bir zorlanarak, az sayıda, genellikle küçük yuvarlak kitleler biçiminde dışkılaması durumu ...

HEMATEMEZ-MELENA (KAN KUSMADIŞKIDA KAN ÇIKMASI): Hematemez, kankusma durumuna verilen addır. Dışkının katran gibi siyah çıkması durumuna ise “Melena” denilmektedir. Bunun dışında dışkıda taze, kırmızı kan da saptanabileceği gibi, yalnız kimyasal reaksiyonlarla ortaya konabilen kan da dışkıya karışmış olabilir. Sözünü ettiğimiz bu son kana “Dışkıda gizli kan” denilmektedir. Hema- temez ve/veya melena, sindirim kanalında herhangi bir düzeyde gelişmiş olan bir kanamaya ...

YUTMA GÜÇLÜĞÜ (DİSFAJİ): Yutma güçlüğünde, hasta yutma olayı sırasında sıvı ya da katı maddenin midesine varmadan belli bir noktada takıldığından yakınır. Yutma güçlüğü, yalnız yutma olayı sırasında ortaya çıkan bir yakınmadır. Buna karşılık bazı psikolojik sorunları bulunan hastalar, yemek borularında bir şeyin sürekli olarak takılı kaldığından yakınırlar. Bu yakınmayı yutma güçlüğü olarak değerlendirmemek gerekir. Çünkü, bu yutma güçlüğü değüdir. Yutma ...

İŞTAHSIZLIK: İştahsızlık, yemek yeme isteğinin azalması ve/veya kaybolmasıdır. İştahsızlık birçok sindirim sistemi hastalıklarında gelişebileceği gibi, sindirim sistemi dış organları bozukluklarında ve psikiyatrik bozukluklarda da oluşabilecek olan bir belirtidir. Bu nedenle iştahsızlığı belli bir hastalığın belirtisi olarak ele alıp, burada teşhise varmak olanaksızdır. Beslenme isteği hipotalamustaki başlıca iki merkez tarafından kontrol edilmektedir. Bunlardan biri “Açlık merkezi” diğeri ise “Doymuşluk merkezidir”. Yeterli ...

SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARINDA GELİŞEN BELİRTİLER: Sindirim sistemi hastalıkları ya da bozukluklarıyla ilgili çeşitli belirtiler vardır. Bu belirtilerin hiç biri tek bir hastahk için özgün değildir. Birbirinden çok farklı hastalıklar ortak belirtilere yol açabilmektedirler. Bu başlıkta sindirim sistemi hastalıklarında ortaya çıkan belirtilerin çoğunun yalnız adlarını vereceğiz. Alttaki başlıklarda ise bu belirtilerle ilgili ayrıntılara değineceğiz. Bu belirtilerin iyice tanınması gerek hasta gerekse ...

27.1. SİNİR SİSTEMİNE GENEL BAKIŞ: insanoğlunun diğer canlı türlerine oranla daha gelişmiş olmasının tek nedeni, sinir sisteminin birçok alanda diğer canlı türlerine göre daha gelişmiş olmasından kaynaklanmaktadır. İnsanoğlunun sinir sisteminde 10 bilyondan (1 bilyon =1000 milyar) fazla sinir hücresi bulunmaktadır. Her bir sinir hücresi diğer sinir hücreleriyle 2000-3000 bağlantı kurmaktadır. Her bir bağlantı bir bilgi alışverişi yolu olduğuna göre, insan ...

BAĞIRSAK SALGISI: Bilindiği gibi bağırsaklarda başlıca iki çeşit salgı bezi bulunmaktadır. Bunlardan biri Brunner bezleridir. Bu bezlerden, mukus içeren alkaliden zengin bir salgı salgılanmaktadır. Liberkühn kriptalan denilen diğer salgı bezlerinden ise, enterokinaz salgılanmaktadır. Enterokinaz protein sindiriminde rol oynamaktadır. Bağırsaklardan malt az, sükraz ve laktaz adlı enzimler de salgılan- maktadır. Bu enzimler karbonhidratlar üzerine etkilidir. Bağırsaklardan salgılanan “Nükleaz” adlı bir enzim ...

SAFRA SALGISI: Safra karaciğer hücreleri tarafından hazırlanır ve özel kanallardan geçerek, fazlası safra kese“si içinde depolanmak üzere, duodenuma boşaltılır. Günde yaklaşık 500 mİ safra salgılanmaktadır. Safra salgısının iki önemli fizyolojik etkisi vardır. Bunlardan ilki safra içinde bulunan safra tuzlarının, yağların bağırsaklardan emilimlerini sağlamaları, İkincisi ise safra içinde “Bilirubin” ve benzeri maddelerin salgılanıyor olmasıdır. Safra, karaciğer hücreleri tarafından sürekli olarak safra ...

.PANKREAS SALGISI: Pankreastan her gün yaklaşık olarak 1500 mİ pankreas salgısı salgılanmaktadır. Pankreas salgısının pH’ı yaklaşık olarak 8’dir, yani alkalidir. Salgının içinde su, sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum, klor, sülfat, fosfat, albumin, globulin ve sindirim enzimleri bulunmaktadır. Pankreastan salgılanan sindirim enzimleri şunlardır: 1) Tripsin 2) Kimotripsin 3) Elastaz 4) Karboksipeptidaz 5) Lipaz 6) Esteraz 7) Amilaz 8) Ribonükîeaz 9) Deoksiribonükleaz 10) ...

MİDE SALGISI: Mide salgısı, midenin mukoza tabakasındaki hücrelerin bir işlevidir. Mide mukozasında başlıca beş çeşit hücre bulunmaktadır. Bunlar 1) Mukus salgılayan tek katlı kolumner epitel hücreleri 2} Parietal hücreler 3) Esas (zimojen) hücreler 4) Boyun hücreleri ve 5) Anjentafin hücrelerdir , Parietal hücreler HC1 ve “İntrensek faktör” adlı maddeleri salgılarlar. Esas (zimojen) hücreler ise “Pepsin” salgılarlar. Tek katlı kolumner epitel ...