dalyayı alacak matematikçileri belirleyecek kurul kongrede
Princeton’da geçirmeleri okulu temel bilim öğrencileri için
den biri de bu kanının aslında doğru olmadığını göstermek
Jean-Pierre Şerre (solda), madalyaya en genç yaşta (27) ulaşan iki matematikçiden biriydi. İndeks teoremiyle tanınan ikili Ati-yah-Singer (ortada). Faltings’in (sağda) 1983’te henüz 29 yaşındayken Mordell savım çözmesi, matematik dünyasında adeta bir bomba etkisi yarattı. Çözüm açıklandığında, “yüzyılın teoremi” diye nitelenen Mordell savı hakkında çoğu matematikçinin fazla bir bilgisi yoktu ama, savın, herkesin bildiği bir sonucu vardı: Fer-mat’nın Son Teoremi yanlış bile olsa, eşitliğin en fazla sonlu sayıda bağımsız (x,y,z) çözümü vardır.
ların ana haber bültenlerine giren astrofizikteki birçok ye-
ti. Pk mati.fi’ ıh- 1936’daki Oslo toplantısında verildi, ikinci Dünya Savaşı nedenimle 1950’ve kadar başka madalya verilmedi. Matematikte hızlı gelişme nedeniyle 1966 kongresinde, verilecek madalya sayısının dörde çıkarılması kararlaştırıldı.
Madalyalar en son 3 Ağustos 1994’te, Zürih’te yapılan Uluslararası Matematik Kong-resi’nin açılış töreninde sunuldu. Institut des Hautes Etudes Scientifiques ve Illinois Üniversitesi, Urbana-Cham-paign üyesi Jean Bourgain, Paris-Dauphine Üniversite-si’nden Pierre-Louis Lions, Paris-Sud (Orsay) Üniversitesinden Jean-Chistophe Yoc-coz ve Wisconsin Üniversitesi, Madison’dan Efım I. Zelma-nov madalyalarını aldılar. Bourgain şu anda Princeton İleri Araştırmalar Enstitüsünde, Zelmanov ise Chicago Üniversitesinde görev yapıyor.
1936’dan bu yana madalya alanlara bir göz attığımızda, ABD’li matematikçilerin başı çektiğini görüyoruz. Üniversiteler yönünden ele alındığında ise Princeton Üniversitesinin öne çıktığı gözleniyor. Princeton İleri Araştırmalar Enstitüsü, Einstein’ın gelmesiyle basının odak noktası olmuş, uzun süre gazetecilerle dolmuştu ve Einstein burada basının gösterdiği yoğun ilgiden rahatsız olduğunu çok defalar belirtmişti. Diğer bilim insanları için de böylesine sıkıcı bir ortam mı bilmiyoruz; ama, 20. yüzyılın önde gelen bilim insanlarının birçoğunun yaşamlarının bir dönemini
• anıtlayarak b ‘yük üne kavuştu ama, Fields Madalya-sina kavuşamayacak, çünkü Wiies -10 varını ¿eçti.
Matematik Bitmemiş miydi?
Aslında bu soru çok az sorulan bir soru, çünkü toplumdaki yaygın kanı çoğu kişide şüphe bile uyandırmıyor: “Matematikte bulunacak ne kaldı ki, her şey bulunmuş işte!” Matematikte ödül verilmesini anlamlı kılan şeyler-
Yıl İsim 1936 Ahlfors, Lars 1936 Douglas, Jesse 1950 Schwartz, Laurent 1950 Selberg, Atle 1954 Kodaira, Kunihiko 1954 Serre, Jean-Pierre 1958 1958 1962 1962 1966 1966 1966 1966 1970 1970 1970 1970 1974 1974 1978 1978 1978 1978 1982 1982 1982 1986 1986 1986 1990 1990 1990
1990 1994 1994 1994
1994
ne kadar ör.emli olursa oKun, yeterince medyatik olmadığı için gazetelerde kendilerine birkaç satırlık yer bile bulamıyor. \enı buluşlardan yalnız konuyla uğraşan insanların haberi oluyor, ve yalnız onlar keyif alıyorlar. Matematikteki yeni buluşların insan yaşamında nerdeyse hiç bir değişikliğe yol açmamasının toplumdaki ilgisizliğin nedeni olduğu söylenebilir ama gazetelerin sayfalarında kendisine koca koca yerler bulan, televizyon-
TJİke Finlandiya ABD Fransa Norveç Japonya Fransa Almanya Fransa İsveç ABD İngiltere ABD Almanya ABD Ingiltere Japonya SSCB ABD İtalya ABD Belçika ABD SSCB ABD Fransa ABD Çin
İngiltere Almanya ABD SSCB Y. Zelanda Japonya ABD Fransa Fransa Belçika Rusya 1
.ıvıvı V-. .. uııa\a
çıkıyor: Acaba bugünkü matematik, matematikçilerin kendi aralarında oynadıkları, ve birkaç kişiyi eğlendirmekten başka bir işe yaramayan bir oyun mu? Tarih gösteriyor ki, sorularını doğrudan diğer bilimlerden ya da endüstriden almayan matematik konuları insanların gözünde bütünüyle yararsız görülmüş, buna rağmen bir çok insan bunlarla ilgilenmiş ve bu uğraşlar sonunda ortaya çıkan kuramlar, ortaya çıkışlarından çok sonraları insanoğlunun birçok sorusuna yanıt oluşturmuş. Bunu, yani matematikte bulunan her şeyin bir gün bir işe yarayıp yaramayacağını hiç umursamayan matematikçiler de vardır. G.H. Hardy, Bir Matematikçinin Savunmasi’nAa bir işe yarasın kaygısıyla yapılan matematiğin güzel olmayacağını ve matematikte ölçütün diğer bilimlerdeki gibi yararlılık değil, sanatta olduğu gibi güzellik olduğunu söylüyordu. Öyle ya da böyle bugün matematikle uğraşan binlerce insan var ve matematik bitmesi olanaksız gözüken bir yolda ilerliyor ve bugünün büyük matematikçilerine her dört yılda bir verilen dört Fields Madalyası yetmiyor.
Aytek Erdil
Kaynaklar
Alpay, Ş. “Matematik Ödülleri”, Matematik-Dünyası. Ekim 1991.
Halmos, P.R., I Have A Photographic Memory, American Mathematical Society, Providence, Rhode Island 1987.
Koray, S. “Matematik nedir?” Bilim ve Ütopya, Temmuz 1995.
Ross, P. “Why Isn’t There a Nobel Prize in Mathematics?”, MathHorizons, Kasim 1995.
http://daisy.uwaterloo.ca/alopez-o/math-
faq/node20.html
http://www.math.toronto.edu/fields.html
Kurum Harvard University MIT
Üniversite de Nancy
Inst, for Adv. Study (Princeton)
Princeton University
College de France
University of London
Uni. of Strasbourg
Uni. of Stockholm
Princeton University
Oxford University
Stanford University
University of Paris
Uni. of California
Cambridge University
Harvard University
Moscow University
University of Chicago
University of Pisa
Harvard University
IHES
Princeton University
InstPrblmlnfirans
MIT
IHES
Princeton University
Inst, for Adv. Study (Princeton)
Oxford University
Princeton University
Uni.of California (S. Diago)
Phys.lnst.Kharkov
Uni. of California(Berkeley)
University of Kyoto
Inst, for Adv. Study (Princeton)
Üniversite de Paris-Dauphine
Üniversite de Paris-Sud
Inst, for Adv. Study (Princeton)
University of Wisconsin
Roth, Klaus Thom, Rene Hormander, Lars Milor, John Atlyah, Michael Cohen, Paul Grothendleck, Alex Smale, Stephen Baker, Alan Hironaka, Heisuke Novikov, Serge Thompson, John Bombieri, Enrico Mumford, David Deligne, Pierre Fefferman, Charles Margulis, Gregori Quillen, Daniel Connes, Alain Thurston, William Yau, Shing-Tung Donaldson, Simon Faltings, Gerd Freedman, Michael Drinfeld, Vladimir Jones, Vaughan Mori, Shigefurni Witten, Edward Pierre-Louis Lions J.-Chrisophe YoccflÉP* Jean Bourgain Efim Zelmanov
