Tünelin Ucundaki Nobei:
TÜNEL OLAYI MİKROSKOBU
° Bir Amerikan şirketinin iki araştırmacısı G.Binning ve H.Rohrer’in gerçekleştirdikleri “tünel olayı mik- roskobu”, bir yarıiletkenin yüzeyinin en ince ayrıntılarını görünürleştirmeyi sağlıyor. Bu buluş, E.Rus- ka’nın elektron mikroskobu ile birlikte, 1986 Nobel Fizik ödülünü kazandı.
Patrick DECLOİTRE
Ş
imdiye dek, atomik yapıyı çözümlemek için kullanılan düzeneklerin çoğu, dalgaların kırınımı ilkesine dayanıyordu: Bir X-ışını, elektron ya da nötron demeti, incelenecek yüzey üzerine düşürülüyordu ve demetin yansıma açısının gözlenmesi, atomların düzenlenişi ile ilgili bilgileri veriyordu.
Şikago Üniversitesi fizikçilerinden Albert Crewe, 1970’de, bir elektron mikroskobu yardımı ile, yalıtılmış bir atomun görüntüsünü ilk kez elde etmişti. Ancak, onun düzeneğinin olanakları sınırlıydı; çünkü elektron demetini odaklamaya yarayan mıknatısal mercekler bozulmalara neden oluyordu.
Scanning Tunrıelling Microscope (STM), yani tünel olayına dayanan mikroskop ile önemli bir ilerleme sağlanmıştır. Kuantum mekaniği kuramcılarınca çok önceden öngörülen tünel olayı, ilk kez 1957’de gözlenmiştir. Bu, nasıl bir olaydır? Elektronların, bir yalıtkandan ya da boşluktan oluşmuş dar engelleri aşması ve böylece iki katı iletkenin (ya da iki yarıiletkenin) arasından geçmesidir.
Bu özellik, elektronların dalga-parçacık ikilemine dayanır. Gerçekten, kuantum mekaniğince, her parçacığa bir “dalga paketi” eşlenmiştir. Bu “dalga paketi”, bir katının yüzeyine gelince, tam olarak yansıtılmaz; bu yüzeyden sızarak bir dalga bulutu oluşturur.
