YERYÜZÜNÜN KIRIK VE KIVRIMLARI.   Yeryüzünün pek çok kesiminde kayaçlar, yerkabuğunu sıkıştıran kuvvetlerin etkisiyle bükülmüş ve kıvnlmıştır. Bu bükülme ve kıvrılmalar sonucunda oluşan kıvrımlar kemer biçiminde (antiklinal) ya da tekne biçiminde (senklinal) olabilir. İki yanında, ters doğrultularda hareket etmiş (yer değiştirmiş) katmanların bulunduğu kayaç çatlak ya da yarıklarına ise kırık ya da fay denir. Kırıkları yer-kabüğundaki basınç ya da gerilim ...

YERÖLÇÜMÜ.   Harita çizimi ve inşaat mühendisliği gibi amaçlarla yeryüzünün ölçülmesi yöntemine yerölçümü ya da arazi ölçümü denir. Bu maddede, yerden yapılan ölçümler anlatılmaktadır. Havadan uçaklarla çekilen fotoğraflarla yapılan ölçümlere iHşkin bilgiyi ise HARİTA VE HARİTACILIK maddesinde bulabilirsiniz. Yerölçümünde üç tür ölçme söz konusudur; Uzakhk, açı ve yüksekhk. Yeryüzündeki iki nokta arasındaki uzaklığı ölçmenin en basit yolu, zincirle ölçüm tekniği- ...

YERGİ.   Zaman zaman insanlarda ya da to lumlarda bazı çarpık, gülünç dürumlarlâ karşılaşırız. İşte yazarların ve şairlerin bu durumları alaycı bir dille anlatan, yeren yapıtlarına i yergi ya da hiciv adı verilmektedir.’ Yergi’ amacıyla daha çok şiirden yararlanılmıştır. Bugünkü edebiyatımızda yergi adıyla anılan . , bu tür, halk şiirimizde taşlama, divan şiirimiz-j  de ise hiciv, hicviye olarak adlandırılırdı. I ...

YERFISTIĞI,     baklagiller familyasından, yağlı tohumları için yetiştirilen bir tarım bitkisidir. Ortalama 45-60 cm arasında boylanan bitki (Arachis hypogaea) bazen dik, bazen de yatık Yerebatan Sarayı İstanbul’da, Bizans döneminden kalma bir yeraltı.sarnıcıdır. yönde 12, öbür yönde 28 sıra oluşturan, Korent düzeninde başlıklan olan 336 taş sütun üzerine oturur. 8 metre yüksekliğindeki bu sütunlar birbirlerine tuğladan kemerlerle bağlanmış, kemerlerin arası ...

YEREBATAN SARAYI.   Asıl adı Bazilika Sarnıcı olan Yerebatan Sarayı İstanbul’da Sultanahmet semtinde, Ayasofya’nın karşısından başlayıp Cağaloğlu’nâ uzanan Yerebatan Caddesi’nin altındadır. Bizans su yapılarının en görkemli örneklerinden biri olan Yerebatan Sarayı kapalı bir sarnıçtır. Yapı 6. yüzyılın ilk yarısında Bizans İmparatoru Jüs-tinyen tarafından yaptırılmıştır. 138×69 metre boyutlarındaki yapı güneydoğu-kuzeybatı doğrultusunda uzanır. Sarnıcın tavanı bir Hnsnn Bnsri Özsu

YERÇEKİMİ.   Havaya fırlatılan bir taşın önünde sonunda yere düştüğünü herkes bilir. . Taşın düşmesine neden olan, Dünya’nın çekme kuvvetidir ve hu. kuvvete, yerçekimi kuvveti denir. 17. yüzyılda Sir Isaac Newton, herhangi iki cismin birbiri üzerinde çekim kuvveti uyguladığını bulmuş ve cisimlerin kütlesinden kaynaklanan ‘ bu kuvveti kütleçekim kuvveti Sir Isaac Nevvton’m 1687’de yayımlanan kütleçekim kuramı, bir; uyduyu Dünya çevresinde ...

YENİ ZELANDA,   Büyük Okyanus’un güneyinde, ekvator ile Güney Kutbu’nun yaklaşık ortasında yer alan bir ada ülkesidir. Yeni Zelanda’ya en yakın kıta 1.500 km güneybatısındaki Avustralya’dır. Doğuda, Güney Amerika ile arasında 10.600 km boyunca uzanan okyanus, güneyde ise 2.300 km uzakta Antarktika bulunur. Ülke, Kuzey Adası (111.489 km^) ve Güney Adası (151.971 km^) olarak başlıca iki adadan oluşur. Her iki ...

YENİSEY IRMAĞI,   dünyamn en uzun akarsularından biridir. SSCB-Moğolistan sınırında doğan Yehisey, 4.100 kilometrelik çığırı boyunca Sibirya’yı kuzeye doğru boydan boya geçerek Kuzey Buz Denizi’nin uzantısı olan Kara Denizi’ne dökülür. Yenisey, çığınnın başlangıcında geniş. bir vadide akar. Daha sonra Moğolistan ile Sibirya arasında bulunan Sayan Dağlan’ndaki Novosiİ Press Agency Krasnöyarsk’taki hidroelektrik santra! Yenisey Irmağı’nm bu kesimindedir. derin boğazlardan geçerek Sibirya ...

YENGEÇ.     Yengeçler değişik boyut ve biçimlerde 5.000 dolayında türü bulunan geniş gövdeli, 10 bacaklı, sert kabuklu deniz hayvanlarıdır. Gövde gienişlikleri cainlı midye ve istiridyelerin kabukları içinde yaşayan midye yengeçlerinde (Pinnotheres cinsi) 1 santimetreyi geçmezken, örümcek yengeçlerin bir üyesi olan Japonya .dev yengeci {Macrocheira cinsi) île Tasmanya dev yengecinde [Pseudo-carcinus cinsi) 30 santimbtreyi aşabilir. Eh iri örneklerinde bacaklar arasındaki ...

YEMEN CUMHURİYETİ,   Arabistan Yarı-madası’nm güneybatı ucunda yer alır. Resmi adı Yemen Cumhuriyeti’dir. 22 Mayıs 1990’da, Yemen Arap Cumhuriyeti (Kuzey Yemen) ve Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti’nin (Güney Yemen) resmen birleşmesiyle kuruldu. Kuzeyde Suudi Arabistan, batıda Kızıldeniz, güneyde Aden Körfezi, doğuda Umman’la çevrilidir. Ülkenin kıyı kesimleri alçak ve dar düzlük- YEMEN’E İLİŞKİN BİLGİLER YÜZÖLÇÜMÜ: 536.869 km^ NÜFUS: 11.546.000 (1990 tahmini). YÖNETİM: ...

Birleşmiş Milletler Ticaret ve Gelişme Konferansı (UNCTAD) Birleşmiş Milletler Ticaret ve Gelişme Konferansı (UNCTAD), Birleşmiş Milletler genel kurulunun bir yan organı.” — Tüm üye hükümetlerin (166 üye) temsilcilerini bir araya getiren konferans ile ticaret ve gelişme konseyi (122 üye) dışında, altı komisyonu, bir komitesi, çeşitli çalışma grupları ve bir sekreterliği vardır, üye ülkeler, coğrafi ve siyasal özelliklerine göre dört gruba ...

Bir Milletin Satılan Tarihi 1931 yılı Mayıs ayında, İstanbul Defterdarlığı Maliye Arşivi evrakının bir bölümü, kuru ot ve paçavra fiyatına, okkası üç kuruş on iki paraya Bulgaristan’a satılmıştı. İşte, o kıymetli arşivin enteresan hikâyesi ve son durumu… Efsanesi kaybolsa kıyamet koparanlar Tarihini okkayla satan milleti görsün (Midhat Cemal Kurıtay) Milletlerin hafızası durumundaki arşivler, korunması ve gelecek nesillere aktarılması gereken önemli miraslardır. ...

eyircilerin bulunduğu yerden sahneye giden yol ve kazıklarla çevrili gösteri alanı’ndan). Temş. santl. Ortaoyununun yuvarlak veya oval şekildeki oyun alanına verilen ad.

arabalar ya elle (yük itilerek veya arabanın dişli volanını döndüren sensuz bir zincirle) veya biı elektrik motoruyle çalıştırılır. Palanga, araba ve yuvarlanma yolundan meydana gelen bütüne «menoray» denir. (L)

Bunları da volkanik yapılı taşlar çevreler. Bitki örtüsü bakımından çıplak görünüşlü olan Palandöken dağının bir alçalma noktasından Er-zurum-Muş karayolu geçer. (M)

PALANDIZ i. Halk dili. Çeşmelerde musluk taşı. (M)

Vega baronu» unvanını ’aldı. 1901’de bahriye nazın oldu. (L)

PALAN i. Denize. Bk. palanga.

Tatlı palamut, birçok meşe türünün yenebilen meyvesi: Ortada orman olmadığı için, meşe palamudunu bulmak da kabil değildi (Ş.S. Aydemir).

PALAMOS, Ispanya’da (Katalonya, Gerona ili) liman şehri. Akdeniz irtvıc.nda; 12 4ÜU nül. (199U). Mantar ticareti. Sayfiye merkezi. İL)