Old Faithful, ABD’nin Wyoming eyaletinde gayzer. Kuzey Amerika’daki gayzerlerin en büyüğü olmamakla birlikte en ünlüsüdür. Yellowstone Ulusal Parkı’ndaki Yukan Gayzer Havzası’nın girişinde yer alır. Her 65-70 dakikada bir düzenli olarak püskürdüğü için, Washburn-Langford-Doane Keşif Heyeti 1870’te gayzere Old Faithful (İngilizce faithful: “sözünde duran”) adınıverdi. Ama yapılan uzun süreli gözlemler sonucunda püskürmelerin 33-148 dakikalık aralarla oldukça düzensiz biçimde gerçekleştiği ve her ...

Olcott, Henry Steel (d. 2 Ağustos 1832, Orange, New Jersey, ABD – ö. 17 Şubat 1907, Adyar, Madras, Hindistan), ABD’li yazar, hukukçu ve felsefeci. Budacılığm, Brahmancılığın ve Hıristiyan batıniliğinin belirli özelliklerini alan Teosofi Derneği’nin kurucularındandır. 1858-60 arasında New York Tribune’un tarım sayfasını yönetti. 1863-66 arasında savaş ve deniz kuvvetleri bakanlıklarında görev yaptı. 1866’da baroya kabul edildi. 1875’te aralarında Helena Petrovna ...

Olcaytu Türbesi, İran’da Kazvin yakınlarında, İlhanlIların bugün yıkıntı halindeki başkenti Sultaniye’de 14. yüzyılın ilk çeyreğinde Olcaytu için yaptırılan türbe. Sekizgen planlıdır; iç mekânı 24,5 m genişliğindedir. Her kenarın ortasında altta teğet sivri kemerli bir kapı, üstte gene teğet sivri kemerli üç pencere boşluğu vardır. Bunlann üstünde bütün yapıyı bir yazı kuşağı ve mukarnaslı bir silme dolanır. Yapının üzerini, tepesi 51 ...

Olcaytu (d. 1281 – ö. 13 Aralık. 1316, Sultaniye, Kazvin yakınlan, İran), İlhanlı hükümdan (1304-16). Şiilik ilk kez onun döneminde İran’ın resmî mezhebi ilan edilmiştir. İlhanlı hanedanının kurucusu Hulagu’nun torunlarından Argun’un oğluydu. Hıristiyan olarak vaftiz edilmiş ve annesi tarafından Nikolas adı verilmişti. Gençliğinde önce Budacı, sonra da Sünni Müslüman oldu ve Muhammed Hudabende adını aldı. Yedinci İlhanlı hükümdan olan ağabeyi ...

Olcay, Zuhal (d. 10 Ağustos 1957, İstanbul), başarılı tiplemeleriyle 1980’lerde Türk sinemasının en önde gelen oyuncularından biri olan tiyatro ve sinema oyuncusu. On dört yaşında Ankara Devlet Konservatuvarı’nda tiyatro öğrenimine başladı. Bu pkulu bitirince bir süre Ankara, İzmir ve İstanbul’da Devlet Tiyatrolarında sahneye çıktı. Sönmüş Ocak ve Parmak Damgası gibi televizyon dizilerinde rol aldı. 1983’te sinemaya başladığı Halit Refiğ’in İhtiras ...

Olbrich, Joseph (Maria) (d. 22 Kasım 1867, Troppau, Silezya – ö. 8 Ağustos 1908Düsseldorf, Almanya), Art Nouveau akımının Avusturya’daki karşılığı olan Viyana Sezessionu’nun öncülüğünü yapmış Alman mimar. Otto Wagner’in öğrencisi ve Avrupa’daki çağdaş mimarlık düşüncelerinin öncülerinden biridir. Viyana’da Sezession grubunun sergilerinin açıldığı yapıyı tasarladı (1898-99). Yapının prizmatik yalınlığına karşılık, tepesindeki metal kubbede bitkisel Art Nouveau örgeleriyle yapılmış zengin bir bezeme ...

Olbia, İtalya’da Sardinya’nın kuzeydoğu kesimindeki Sassari ilinde kent. Tiren Denizinin bir girintisi olan Olbia Körfezi kıyısındadır. Bir Yunan kolonisi olarak kurulan kent daha sonra Romalıların eline geçti. İÖ 259’da Romalıların Kartacalı General Hanno’yu yendikleri bir savaşa sahne oldu. 1198’de kentin büyük bölümünü yeniden inşa eden Pizalı koloniciler buraya Terranova Pausania adını verdiler. Kent o dönemde Gallura giudicato’suna (ortaçağa özgü bağımsız ...

Olbers, (Heinrich) Wilhelm (Matthäus) (d. 11 Ekim 1758, Arbergen, Bremen yakınları – ö. 2 Mart 1840, Bremen, Almanya), Pallas ve Vesta adlı küçük gezegenler (asteroit) ile beş kuyrukluyıldız keşfeden Alman hekim ve astronom. Olbers 1779’da, kuyrukluyıldızların yörüngelerini hesaplamaya yönelik yeni bir yöntem geliştirdi. İki yıl sonra Bremen’de açtığı muayenehanenin üst katını gözlemevi haline getirerek burada astronomi gözlemleri yapmaya başladı. Mars ...

olay örgüsü, romanda, yazann bilinçli olarak seçip düzenlediği, birbirine bağlı olaylann oluşturduğu yapı. Genellikle öyküde olduğundan daha gelişmiş bir anlatım düzeni gerektirir. E.M. Forster Aspects o fthe Afove/’da (1927; Roman Sanatı, 1982) öyküde olayların “zaman sırası”na göre düzenlendiğini, olay örgüsünde ise “nedensellik” in önem kazandığını yazar. Olay örgüsüne verilen önem dönemden döneme büyük değişiklik göstermiştir. Örneğin, Aristoteles Poetika’da olay örgüsüne ...

Olav V, Norveççe tam adı o l a v a l e x a n d e r E DW A R D C H R IS T IA N F R E D E R IK (d. 2 Temmuz 1903, Appleton House, Sandringham yakınlan, Norfolk, İngiltere), 1957’den bu yana Norveç kralı. Babası VII. Hâkoıı’un ardından tahta çıkmıştır. Norveç Askeri ...

Olav IV H a a k o n s s o n , Norveççe o l a v h a – k o n s s o n (d. 1370 – ö. 3 Ağustos 1387), III. Olav adıyla Danimarka (1376-87), IV. Olav adıyla Norveç kralı (1380-87). Babası Norveç kralı VI. Hâkon, annesi Danimarka kralı IV. Valdemar’ın kızı Margrethe’ydi. Valdemar’ın 1375’te ...

Olav (IV) M a g n u s s o n (d. y. 1099 – ö. 1115), Norveç kralı (1103-15). Kral III. Magnus’un (Çıplak Ayaklı) evlilik dışı oğluydu. 1103’te babası ölünce ağabeyleri I. 0ystein ve Sigurd’la birlikte kral ilan edildi. Genç yaşta ölmesine değin krallığın Olav’a düşen bölümü ağabeyleri tarafından yönetildi. Norveç kraliyet listelerinde bazen adına yer verilmez.

Olav III H a r a l d s so n . lakabı sa k în o l a v , Norveççe o l a v k y r r e (ö. 1093, Norveç), 1066-93 arasında Norveç kralı. Hükümdarlığı sırasında ülke en parlak dönemlerinden birini ve ortaçağ Norveç tarihinde ender görülen uzunlukta bir barış dönemi yaşamış, Norveç Kilisesi’nin örgütlenmesi pekiştirilmiştir. ...

Olav II H a r a l d s so n , A z iz o l a v olarak da bilinir, Norveççe h e l l ig -o l a v (d. y. 995 – ö. 29 Temmuz 1030, Stiklestad, Norveç; yortu günü 29 Temmuz), bütün Norveç’e egemenliğini kabul ettiren ilk Norveç kralı ve ülkenin koruyucu azizi. Norveç’teki Dan ...

Olav I Tr y g g v a so n (d. y. 964 – ö. y. 1000), Norveç’in Viking kralı (995 – y. 1000). Norveç’te Hıristiyanlığı yaymak için yoğun çaba harcayan ilk kraldır. Norveç kralı I. Harald’m torununun oğlu ve Norveçli kabile reisi Tryggvi Olafsson’un oğluydu. Babasının Norveç kralı II. Harald tarafından öldürülmesinden sonra doğdu. Efsaneye göre annesi Astrid’le birlikte ...

olasılık kuramı, rasgele olayların çözümlemesini konu alan matematik dalı. Rasgele bir olayın sonucu bu olayın gerçekleşmesinden önce bilinemez; ama rasgele olaylarda bu sonuç, olanaklı birkaç sonuçtan ancak biri olabilir. Rasgele bir olayın olanaklı bütün sonuçlarının oluşturduğu kümeye örneklem uzayı adı verilir. Bu uzaydaki her bir sonuç için, bu sonucun gerçekleşme olasılığını gösteren pozitif bir sayı belirlenir; bu sayıların toplamı l ...

Olancho, Honduras’ın doğusunda il. 9.402 km2’lik yüzölçümüyle ülkenin en büyük ilidir. Nüfusun çoğunluğunun dağlık batı kesiminde yaşadığı il ülkedeki sığır ve domuz üretiminde ilk, kahve, pamuk ve fasulye üretiminde de üçüncü sırada yer alır. 1978’de Guayape Vadisinde kaju üretimine geçilmiştir. Öteki önemli ürünler mısır, pirinç, patates, altın ve çeşitli el sanatı ürünleridir. 1976’da uygulanmaya başlayan büyük Olancho Ormancılık Projesi’yle kerestecilik ...

olanak, felsefede, zorunluluk ile olumsallık arasındaki karşıtlığın açıklanmasında yararlanılan temel kiplik kategorilerinden biri. Mantıkta olanak, herhangi bir çelişkinin bulunmadığına işaret eder. Helenistik Dönemde Yunanistan’da “doğru olan ya da doğru olacak olan” ve “olmasa bile, olması herhangi bir şey tarafından önlenmeyen” biçiminde tanımlanan olanak Aristoteles’e göre zorunluluk ile ilişkisi içinde ele alınmalıdır. Ona göre, “Bütün insanlar ölümlüdür” gibi zorunlu bir önerme ...

olağanüstü hal, olağanüstü yönetim usullerinin uygulanmasını gerektiren doğal afet, tehlikeli salgın hastalık, ağır ekonomik bunalım, kamu düzenini ciddi biçimde bozan yaygın şiddet olaylan gibi durumlar. Olağanüstü hal ilan etme yetkisi cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu’na aittir. Milli güvenliği tehlikeye sokabilecek ağırlıkta yaygın şiddet olaylarının ortaya çıkması durumunda, önce Milli Güvenlik Kurulu’nun görüşünü almak gerekir. Olağanüstü hal yurdun bir ya da ...

Olafsson, Eggert (d. 1726, Snaefellsnes, İzlanda – ö. Mayıs 1768, Breidafjördür, İzlanda açıkları), İzlanda dili ve kültürünün yeniden canlandırılmasında önemli rol oynamış şair. Bir çiftçi ailesinin oğluydu. Kopenhag Üniversitesi’nden mezun oldu. Başlıca ilgi alanı doğa tarihiydi. Ünlü yapıtı Reise igiennem Island (1772, 2 cilt; İzlanda Yolculukları) 1752-57 arasında yaptığı bilimsel ve kültürel araştırmaların ürünüdür. Edebi değerlerinden çok tarihsel değerleriyle önemli ...