Staffordshire İngiltere’de yönetim bölümü. West Midlands bölgesin­de yeralan Statfordshire’ın yüzölçümü 2 716 km2, nü­fusu 1 101 300, merkezi Stafford kentidir. Büyük bölü­mü tepelerle kaplı olan, Trent ırmağı tarafından akaçla- nan bölgede, hayvancılık ve sanayi (demir-çelik sanayi­si, bira fabrikaları, cam fabrikaları, dokuma sanayisi, kimya sanayisi, vb.) gelişmiştir.

stafilokok Mikroskop altında salkım biçiminde görülen Gram po­zitif bakteri cinsi. Stafilokok (Bil. a. Staphylococcus) cin­si üyeleri, en sık rastlanan hastalık etkenlerindendirler. Hem havalı, hem havasız ortamda, suda, tozlarda, ha­vada ve toprakta yaşar, kan çıbanı, şirpençe, çeşitli ap­seler, kulak iltihabı, anjin, zatürree, menenjit, vb. pek çok hastalığa yol açarlar. Besin zehirlenmelerinin ço­ğunda da rol oynarlar. Lenin’in ölümünden sonra SSCB‘yi diktatörce yöneten ...

Stafingrad Savaşı İkinci Dünya Savaşı’nda Stalingrad (günümüzde Vol- gograd) önlerinde yapılan çarpışmalara topluca verilen ad. Friedrich von Paulus komutasındaki VI. Alman or­dusunun 17 Haziran 1942’de kente saldırmasıyla baş­layan Stalingrad Savaşı, kenti savunan Sovyet birlikleri­nin direnmesiyle, sürüp gitti. 19 Kasım 1947’de Sovyet kuvvetlerinin kuzeyden ve güneyden Alman birliklerini kuşatmaları sonucunda, Almanlar teslim olmak zorun­da kaldılar. Sovyetlerin 750 000 kişi, Almanların 850 ...

STANLEY, WENDELL MEREDİTH 147 yonunun arasını bulmaya çalıştıysa da başaramadı. 1768-1774Türk-Rus Savaşı başlayınca, konfederasyon yandaşları tarafından tahttan indirilip (1770), Polon­ya’nın birinci paylaşılmasıyla (1772), hiçbir yetkisi kal­madı. O tarihten sonra kendini eğitim sorunlarına verip, Polonya’nın üçüncü kez paylaşılmasından sonra tahtta­ki haklarından vazgeçti (25

Stanley, Sir Henry Morton İngiliz gazetecisi ve gezgini (Denbigh, VVales 1841- Londra 1904). Bir gemide muçoluk yaparken NevvOr- (uizeteci ve gezgin Sir Henry Martin Stanley, Afrika’ya ilk gezisinde, üç yıldır haber alınamayan David l.ivingstone’u bulmuş, sonraki seferlerinde Afrika’nın iç kesimini keşfederek, Kongo ırmağını ^ kaynağından Atlas okyanusuna kadar ‘ izlemiştir. leanslı tüccar Stanley tarafından evlat edinilen Sir Henry Morton Stanley ...

sıvı ve sıvı hal Bulunduğu kabın biçimini alan, akan ve akma eğilimi olan cisimlere “sıvı” adı verilir. Maddenin üç halineden biri, sıvı haldir. Sıvılar yer değiştirme yeteneği yüksek maddelerdir. En küçük bir direnç göstermeden biçim değiştirir, içinde bulundukları kabın biçimini alırlar. Her sıvının, basınç değişikliğine pek bağlı olmayan bir hac­mi vardır ve buharlaşmaya ya da katılaşmaya elverişli­dir. Sıvıların katilardan daha ...

STANLEY, WENDELL MEREDİTH 147 yonunun arasını bulmaya çalıştıysa da başaramadı. 1768-1774Türk-Rus Savaşı başlayınca, konfederasyon yandaşları tarafından tahttan indirilip (1770), Polon­ya’nın birinci paylaşılmasıyla (1772), hiçbir yetkisi kal­madı. O tarihten sonra kendini eğitim sorunlarına verip, Polonya’nın üçüncü kez paylaşılmasından sonra tahtta­ki haklarından vazgeçti (2

Stark, Johannes Alman fizikçisi (Schickenhof 1874-Traunstein 1957). Münih Üniversitesi’ni bitiren (1898) Johannes Stark, Hannover Teknik ökulu’nda öğretmenlik yaptı. Kanal ışınları üstündeki Doppler etkisini bulup (1905), elek­trik alanı etkisi sonucu tayf çizgilerinin ikiye bölündüğü­nü gözlemleyerek (Stark etkisi), 1919’da Nobel Fizik Ödülü’nü aldı. Würzburg Üniversitesi’nde kürsü baş­kanlığına atanıp (1920), Jahrbucher für Radio Aktivitat und Electronik’i (Rakyoaktiflik ve Elektronik Yıllığı) ya­yınladı.

sıtma Akyuvarlar içinde asalak yaşayan birhücreli hayvanla­rın yol açtığı bulaşıcı hastalık. Sıtmaya (malarya da de­nir) yolaçan Plasmodium türünden asalak, insanın ve çeşitli hayvanların alyuvarlarında ürer; alyuvarların par­çalanmasıyla kana karışır; milyonlarca alyuvarın hep birlikte parçalanıp erimesi, belirli aralıklarla ortaya çı­kan, üşüme, ateş ve terleme evreleriyle gelişen niteleyi­ci nöbetlere yol açar. Alyuvarların azalmasıyla ayrıca, kansızlık da başlayabilir. Sıtmayı, insan kanıyla beslenen anofel ...

statik

sırtlan Sırtlangiller ailesinden memeli hayvan altailesi. Eski Dünya’da yaşayan sırtlan (Bil. a Hyaeniae) alt ailesi üye­leri, seyrek postları sarımsı gri ya da siyah üstüne düzen­siz serpiştirilmiş siyah ya da kahverengi lekeli, geniş ka­falı, iri ve yuvarlak kulaklı hayvanlardır. Omuzdan yere yükseklikleri 80 cm’yi bulur. Ön ayakları arka ayakların­dan uzun olduğu için, gövdeleri arkaya doğru alçalarak uzanır. Seyrek tüylü kuyruklarının uzunluğu ...

Sırpsındığı Savaşı Osmanlı ordusu ile Haçlı orduları arasında 1364’te Sırpsındığı’nda yapılan savaşa verilen ad. Osmanlı dev­letinin Avrupa’daki topraklarını hızla genişletmeye baş­laması üstüne, papa Urbanus V’in çabalarıyla bir araya gelen Macaristan, Sırbistan, Bosna ve Eflak kuvvetleri, Macar kralı Layoş’un komutasında ilerleyerek, Edir­ne’nin kuzeydoğusundaki bölgede (Sırpsındığı) Meriç kıyısında konakladılar ve Osmanlıların kısa süre önce elegeçirmiş oldukları Edirne’yi tehdide başladılar. Or­duyla Bursa’da bulunan ...

Staudinger, Hermann

Sırp Ayaklanması Sırbistan’da Osmanlı egemenliğinden çıkmak için giri­şilen silahlı harekete verilen ad. Vidin âyanı Pazvantoğ- lu Osman’ın uyguladığı aşırı baskıya karşı Kara Yorgi adında bir domuz tüccarının başkanlığında ayaklanan (1797) Sırplar, önce AvusturyalIlardan, sonra Ruslardan (1804) aldıkları yardımla güçlendiler. Osmanlı hükü­metinin 13 Aralık 1806’da ayaklanmayı bastırmakla gö­revlendirdiği Bosna valisi Ebubekir Paşa’nın, Sırplarla işbirliği yaparak Pazvantoğlu’nun adamlarını yok etme­sinin ardından, ayaklanma ...

Steele, Sir Richard İrlandalI yazar (Dublin 1672-Camarthen, VVales 1729). Çocuk yaşta babası ve annesi ölünce Ormond dükü ta­rafından yetiştirilen Sir Richard Steele, Oxford’da öğre­nim görürken Joseph Addison’la arkadaş oldu. Öğreni­mini yarıda bırakarak orduya yazılıp, kraliçe Mary’nin ölümü üstüne yazdığı bir şiir beğenilince( 1695),subaylı­ğa yükseltildi. 1705’te ordudan ayrılıp, 1709’da Addi­son’la The Tatter (Geveze), 1711 ‘de gene Addison’la The Spectator dergilerini kurdu. ...

Sırbistan 1992’de Karadağ’la yeni Yugoslavya Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuştur. mesi, sanayinin gelişmesini sağlamıştır: Metalürji, kâğıt ve cam fabrikaları, tarım makineleri yapımı, vb. TARİH VII. yy’dan başlayarak günümüzdeki Sırbistan topraklarına, özellikle de Morava ırmağının vadisine yerleşen Sırplar, IX. yy’da Bizans İmparatorluğu’nun et­kisiyle Hıristiyanlığı benimseyerek, X. yy’da bir prenslik kurdular. Bulgar Krallığı’na karşı etnik ve siyasal kimlik­lerini korumak için savaşa giriştilerse de topraklarının ...

  Steen, Jan HollandalI ressam (Leiden 1626-ay.y. 1679). Zengin bir tüccarın oğlu olan (an Steen, Utrecht’te Nicolas Knup-   fer’den, Haarlem’de Adriaen Van Ostade’den ders al­dı. 1648’de Leiden Ressamlar Birliği’ni kurdu. 1649’da Lahey’de ressam Van Goyen’in öğrencisi oldu ve kızıy­la evlendi. Geçimini sağlamak için 1673’te bir han işlet­meye başlayıp, konusunu günlük yaşamdan alan tablo­lar ve aile yaşamını öven tablolar (Bayram, ...

Sırbistan Balkanlar’da cumhuriyet. Eski Yugoslavya’nın parça­lanmasından sonra Karadağ’la birlikte yeni Yugoslavya Federal Cumhuriyeti’ni (1992) kurmuş olan Sırbistan’ın yüzölçümü 88 360 km2, nüfusu 9 721 177 (1991), mer­kezi Belgrad’dır. Bulgaristan, Macaristan, Hırvatistan, Bosna-Hersek, Karadağ, Arnavutluk ve Makedonya’yla sınırlı olan ülke, iki özerk il (Kosova ve Voyvodina) içer­mektedir. Nüfusun yaklaşık % 14’ünü oluşturan Arna­vutların büyük bölümü Kosova’da yaşamaktadır. Dinar dağları, Kuzey Arnavutluk ...

Stein, Gertrude ABD’li kadın yazar (Alleghany, Pennsylvania 1874- Neuilly-sur-Seine, Fransa 1946). Radcliffe College’ı bi­tirip (1897), John Hopkins Tıp Fakültesi’nde dört yıl öğ­renim gören Gertrude Stein, bir miras kalınca öğrenimi­ni yarım bırakarak, 1903’te Paris’e yerleşti. 40’ı aşkın öykü kitabı, eleştiri kitabı, vb. yayınlayıp, kimlik sorunu­nun içinde uyandırdığı sıkıntının izlerini taşıyan, roman­ larıyla Hemingvvay’i ve “yitik kuşak” romancılarının sa­natını etkiledi (Three Lives ...

sınıflandırma Bitkibilimde ve hayvanbilimde, her çeşit hayvanın ve bitkinin uluslararası tanımını sağlayacak doğru bir ad ta­şıması için oluşturulmuş sistem. Organizmaların adlan­dırılması Linnaeus tarafından başlatılmış, o günden bu yana geliştirilen çalışmalar, uluslararası bir komisyon ta­rafından, kurallara bağlanmıştır. Linnaeus’un dönemin­de bilim dili olan Latince’yle yapılan sınıflandırmanın temeli, bir türün doğru adıdır. “Bilimsel ad” denilen bu ad, iki sözcükten oluşur. İlk sözcük, cinsin ...